Makom
- Özbəkistan və Tacikistan xalqlarında şifahi
ənənəli professional musiqi anlayışı,
muğamın regional müxtəlifliyi. Makom termini bir
neçə məna kəsb edir:
1. xüsusi fəlsəfi, sosial-etik və ya lirik-psixoloji
konsepsiyanı təmsil edən melodiya-model (məs., Rost-
gözəllik dərəcəsi və təbiilik, Buzruk-
monumentallıq, Navo- musiqi, həyat özünütəsdiqliliyi);
2. 12 lad (bütün «cəm» ladların XIII əsr siyahısı):
üşşaq, navo, busalik (Əbu Səlik), rast, irak,
isfahan, zirəfkənd, buzurq, zəngulə, rəhəvi,
hüseyni, hicaz; şaşmakom - 6 lad sistemi: buzruk, rast,
navo, duqox, seqox, irok;
3. emosional-obrazlı modus, bu və ya digər lada aid,
birhissəli və ya çoxhissəli vokal, vokal-instrumental
və ya instrumental forma, solist və ya ansambl tərəfindən
ifa oluna bilər.
4. şifahi ənənəli professional musiqinin janr
sistemləri (Buxara şaşmakomu, Xorəzm makomu, Fərqanə-Daşkənd
makomu, Dutar makomları, həmçinin surnay üçün
makom melodiyaları).