“Şah Ismayıl”
- Azərb. məhəbbət dastanı. 10-a yaxın
variantı toplanmışdır. Bəzi mülahizələrə
görə, dastan I Şah İsmayılın (ya da II
Şah İsmayılın) adı ilə bağlı
yaranmışdır. Burada Şah İsmayılın
Gülzara aşiq olması, bir sıra macəralardan
sonra ona qovuşması, atasının taxtına keçməsi
və ədalətli hökmdar olması təcəssüm
olunur.
Dastanda qəhrəmanlıq motivləri də öz
əksini tapmış, Ərəbzəngi kimi cəngavər
qadın obrazı verilmişdir. Bu dastan əsasında
Müslüm Maqomayev “Şah İsmayıl” muğam operasını
(1916) yaratmışdır.