Azərbaycan muğamına həsr olunmuş
xüsusi ensiklopediyanın işıq üzü görməsi
muğam pərəstişkarlarının həyatında
olduqca əlamətdar hadisədir. Əminəm ki, belə
bir ensiklopediyanın ilk nəşri ölkəmizin musiqi
və elmi ictimaiyyəti tərəfindən rəğbətlə
qarşılanacaq, Azərbaycan muğamının qorunub
saxlanması, inkişafı və daha geniş şöhrət
tapması üçün əlverişli zəmin yaradacaqdır.
Ümidvaram ki, bu ensiklopediya ildən-ilə təkmilləşəcək,
təkrarən çap olunacaq və muğam aləminin
həqiqi bələdçisinə çevriləcəkdir.
İki cilddən ibarət olan bu ensiklopediya
həm muğamla bağlı ətraflı məlumatları
özündə cəmləşdirir, həm də Azərbaycan
muğamlarını müxtəlif musiqiçilərin
ifasında təqdim edir. Keçən əsrin əvvəllərində
ilk dəfə lentə alınmış muğamlardan
tutmuş 2007-ci il muğam müsabiqəsinin qaliblərinin
çıxışlarına qədər olan yazılar
125 diskdən ibarət bir külliyyat təşkil edərək
həqiqətən də ensiklopedik xarakter daşıyır.
Burada təmsil olunan ustad və gənc xanəndələrin
yaradıcılığı, muğam dəsgahları
və digər əsərlər ilk dəfədir ki,
bir yerdə toplanaraq qədim muğam irsimizin dolğun
mənzərəsini yaradır.
Muğam ensiklopediyasının hər bir cildi,
əslində, müstəqil ensiklopediyadır. Qeyd etmək
lazımdır ki, muğam özü-özlüyündə
elmi və nəzəri təhlil üçün olduqca
mürəkkəb bir obyektdir. Onun nota alınması
cəhdlərindən tutmuş, muğam ifaçılığı
üzrə kanonik dərslik yaratmaq arzularının gerçəkləşməsinədək
musiqiçilərin hansı obyektiv çətinliklərlə
qarşılaşdığı hamıya bəllidir.
Muğamın ovsununa düşmüş əcnəbi
musiqişünasların onun rasional təhlil üsulları
ilə tədqiqinin mümkün olmaması barədə
dönə-dönə söylədikləri fikirlər
də mütəxəssislərə yaxşı məlumdur.
Məhz bu səbəbdəndir ki, biz oxucunun diqqətinə
sanki iki ensiklopediya təqdim edirik. Onlardan biri elmi tədqiqatların
bəhrəsi, digəri isə Azərbaycan muğam ustalarının
yaratdığı dəyərli musiqi xəzinəsidir.
Ensiklopediya artıq çapdan çıxmışdır.
Amma hələ də XX əsr ərzində səslənən
və ensiklopediyaya daxil ediləcək bir çox muğamın
lent yazıları bərpa edilməkdədir. Muğam
haqqında elm də mütəmadi olaraq maraqlı tədqiqatlar
nəticəsində zənginləşir. Hər axşam
ölkəmizin konsert salonlarında, toy məclislərində,
el şənliklərində səslənən muğamlar
yeni çalarlarla öz sirlərini bizə açır.
Bütün bunlar, sözsüz ki, ensiklopediyanın növbəti
nəşrlərində öz əksini tapacaqdır.
Arzu edərdim ki, ensiklopediyaya daxil olan ifaların
sayı gündən-günə artsın, Azərbaycan
muğamı öz qədim ənənələrini
saxlayaraq yeni səslər, yeni ifalar, yeni yanaşmalarla
yeni bir mərhələyə qədəm qoysun. İnanıram
ki, növbəti nəşrlər bizim ensiklopediyanı
daha da təkmilləşdirib qısa bir zamanda mötəbər
coxcildliyə çevirəcəkdir.
YUNESKO-nun xoşməramlı səfiri